سیویل اجرا | مرجع تخصصی مهندسی عمران | سیویل اجرا | مرجع تخصصی مهندسی عمران با مقالات آموزشی، منابع دانلودی و اخبار صنعت ساختمان اخبار و آزمون های نظام مهندسی
۵.فونداسیون و سازه فلزی دو بخش مهم در اجرای ساختمان هستند که رعایت اصول طراحی، آرماتوربندی و اجرا در آن‌ها، نقش حیاتی در ایمنی سازه دارد. انتخاب نوع فونداسیون متناسب با شرایط خاک و بار سازه، رعایت ضوابط آرماتوربندی، و اجرای صحیح سازه فلزی، ضامن ایمنی و دوام سازه است. در این مقاله، به بررسی انواع فونداسیون‌ها، نکات آرماتوربندی طبق مبحث ۹ و آیین‌نامه آبا و نیز مهم‌ترین نکات اجرای اسکلت‌های فلزی می‌پردازیم.
📌 انواع فونداسیون در سازه‌های ساختمانی
۱. پی منفرد (تکی):
مناسب برای ستون‌های منفرد در سازه‌های کم‌ارتفاع یا سبک.
۲. پی نواری:
برای دیوارهای باربر یا ستون‌هایی که در یک راستا قرار دارند. بسیار رایج در ساختمان‌های مسکونی.
۳. پی گسترده (رادیه):
پوشش تمام سطح زیر سازه، مخصوص زمین‌های با مقاومت پایین.
۴. پی مرکب:
مناسب برای ستون‌هایی که به دیوار یا محدودیت مرزی نزدیک‌اند.
۵. فونداسیون عمیق (شمع):
استفاده در خاک‌های سست، یا بارگذاری سنگین، شامل شمع درجا یا کوبشی.
🧱 ضوابط آرماتوربندی در فونداسیون‌ها
📘 بر اساس آیین‌نامه بتن ایران (آبا) و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان:
- 🔸 پوشش بتن: حداقل ۷۵ میلی‌متر برای میلگردهای تحتانی در تماس با خاک
- 🔸 وصله آرماتورها: مجاز فقط در نواحی با تنش کم؛ با طول کافی و رعایت هم‌پوشانی
- 🔸 طول مهاری: بسته به قطر میلگرد و کیفیت بتن، طبق جداول آیین‌نامه
- 🔸 خاموت و آرماتور عرضی: در اطراف ستون‌ها و محل تمرکز تنش الزامی است
- 🔸 استفاده از خرک: برای حفظ فاصله مناسب بین لایه‌های میلگرد
- 🔸 بستن میلگردها با سیم آرماتوربندی: جهت حفظ شکل هندسی شبکه میلگرد در حین بتن‌ریزی
- 🔸 نصب میلگردهای تقویتی: در زیر ستون‌ها جهت کاهش تمرکز تنش
🏗️ نکات اجرای سازه فلزی طبق آیین‌نامه
- صفحه ستون (Base Plate):
باید روی گروت هم‌سطح و تراز نصب شود و موقعیت آن از پیش تعیین شده باشد.
جوشکاری:
مطابق مبحث دهم مقررات ملی ساختمان و استاندارد AWS انجام شده و کنترل کیفی شود.
بادبندها:
جهت افزایش پایداری جانبی، بادبندهای X، K یا قطری اجرا می‌شود.
تراز بودن ستون‌ها:
قبل از اتصال تیرها، ستون‌ها باید دقیقاً شاقول شوند.
اجرای سقف:
سقف‌های کامپوزیت یا عرشه فولادی (متال دک) برای سازه‌های فلزی رایج و مناسب هستند.
پیش‌بینی بولت در فونداسیون:
بولت‌ها باید دقیقاً در فونداسیون کار گذاشته شده باشند تا نصب صفحه ستون بدون مشکل انجام شود.
🎯 ارتباط بین فونداسیون و سازه فلزی در ساختمان
در سازه‌های فلزی، دقت در اجرای صفحه ستون، گروت‌ریزی اصولی، کنترل شاقولی ستون‌ها، و محکم‌کاری اتصالات حیاتی است. همچنین فونداسیونی که برای اسکلت فلزی طراحی می‌شود باید قادر به انتقال دقیق بار محوری و لنگر ناشی از اسکلت باشد.
❓ سوالات متداول درباره فونداسیون و اسکلت فلزی
✅ کدام فونداسیون برای ساختمان‌های معمولی مناسب است؟
در بیشتر موارد پی نواری یا منفرد، بسته به شرایط خاک و سازه، انتخاب مناسبی است.
✅ حداقل پوشش بتن برای میلگرد در پی چقدر است؟
بر اساس آبا، حداقل ۷۵ میلی‌متر برای میلگردهای پایین در تماس با خاک توصیه می‌شود.
✅ چه زمانی از پی گسترده (رادیه) استفاده می‌کنیم؟
وقتی خاک زیر ساختمان مقاومت کمی دارد یا بارهای سازه زیاد است.
✅ در اجرای اسکلت فلزی مهم‌ترین نکته چیست؟
تراز بودن ستون‌ها، جوشکاری صحیح، و مهاربندی کامل سازه از نکات حیاتی هستند.
📣 دعوت به کانال
برای دریافت فایل‌های آموزشی، جزوه‌های آیین‌نامه‌ای، نکات اجرایی و پروژه‌های کامل مهندسی عمران، همین حالا به کانال مهندسین عمران بپیوندید:
مطالب پیشنهادی :
