اجرای سقف عرشه فولادی : راهی نوین برای ساخت سقف‌های مقاوم و سبک

نحوه اجرای سقف عرشه فولادی یکی از موضوعات حیاتی و کلیدی در صنعت ساخت و ساز است که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد این سیستم سقفی، توجه ویژه‌ای از سوی مهندسان عمران و مجریان پروژه‌ها به آن شده است. این روش اجرایی نوین، با ترکیب ورق‌های فولادی فرم‌دار و بتن، امکان ساخت سقف‌هایی سبک، مقاوم و اقتصادی را فراهم می‌کند و اجرای صحیح آن نقش مهمی در افزایش کیفیت و دوام سازه دارد.

۱. سقف عرشه فولادی چیست؟

سقف عرشه فولادی (Steel Deck) به ورق‌های فولادی موج‌دار گفته می‌شود که روی تیرهای سازه‌ای قرار می‌گیرند و پس از بتن‌ریزی، به عنوان قالب دائمی عمل می‌کنند. این سیستم، بتن و فولاد را به صورت کامپوزیت به هم متصل می‌کند تا بارهای سازه به شکل بهینه منتقل شوند.

• ورق عرشه فولادی: ورق‌های فولادی با شکل‌های موج‌دار یا ذوزنقه‌ای که در ضخامت‌های مختلف تولید می‌شوند. این ورق‌ها وزن سبک، شکل پذیری بالا و مقاومت مطلوب دارند.
• بتن: بتن روی ورق ریخته شده و پس از گیرش، یک سطح یکپارچه و مقاوم را تشکیل می‌دهد.

۲. ساختار و اجزای سقف عرشه فولادی

۲.۱ ورق‌های فولادی عرشه

• ورق‌ها معمولا از فولاد گالوانیزه یا فولاد رنگی ضدزنگ ساخته می‌شوند.
• شکل موج‌دار ورق‌ها باعث افزایش سختی و مقاومت خمشی می‌شود.
• ضخامت معمول ورق‌ها بین ۰.۷ تا ۱.۵ میلی‌متر است.
• طول ورق‌ها معمولا مطابق دهانه‌های سازه طراحی می‌شود.

۲.۲ بتن پوششی

• بتن با ضخامت مشخص (معمولاً ۵ تا ۸ سانتی‌متر) روی ورق‌ها ریخته می‌شود.
• عیار سیمان بتن باید به گونه‌ای باشد که مقاومت فشاری مطلوب (مثلاً ۲۵ تا ۳۰ مگاپاسکال) را فراهم کند.
• افزودنی‌های روان‌کننده و ضد ترک معمولاً در بتن استفاده می‌شوند.

۲.۳ اتصالات و مهاربندی

• ورق‌ها به تیرهای فولادی توسط پیچ‌های مخصوص، جوش یا پرچ متصل می‌شوند.
• در برخی موارد، میلگردهای اضافی برای افزایش مقاومت کششی در بتن تعبیه می‌شود.

۳. مزایای سقف عرشه فولادی

۳.۱ کاهش وزن مرده

به دلیل حذف قالب‌بندی موقت و سبک بودن ورق‌های فولادی، وزن مرده سازه کاهش قابل توجهی دارد که منجر به کاهش بار مرده و بهینه‌سازی ابعاد اعضا می‌شود.

۳.۲ افزایش سرعت اجرا

عدم نیاز به قالب‌بندی موقت، سهولت نصب ورق‌ها و سرعت بالای بتن‌ریزی باعث شده اجرای سقف بسیار سریع‌تر از روش‌های سنتی باشد.

۳.۳ مقاومت بالا

ترکیب بتن و فولاد به شکل کامپوزیت باعث افزایش مقاومت خمشی، برشی و کششی سقف می‌شود. همچنین ورق فولادی به عنوان قالب دائمی باعث حفاظت بتن در برابر عوامل محیطی می‌شود.

۳.۴ بهبود عملکرد لرزه‌ای

سبکی سازه و اتصال یکپارچه سقف باعث بهبود عملکرد لرزه‌ای ساختمان می‌شود.

۳.۵ کاهش هزینه‌ها

با کاهش مصرف قالب، سرعت اجرای بالا و کاهش وزن سازه، هزینه‌های کلی ساخت کاهش می‌یابد.

۴. معایب و محدودیت‌ها اجرای سقف عرشه فولادی

• نیاز به نیروی کار ماهر برای نصب صحیح ورق‌ها و اجرای بتن
• حساسیت به زنگ‌زدگی ورق‌ها در صورت عدم استفاده از پوشش‌های مناسب
• محدودیت در دهانه‌های بسیار بزرگ نسبت به برخی سیستم‌های پیشرفته‌تر
• نیاز به نظارت دقیق در زمان بتن‌ریزی و ویبره جهت جلوگیری از ترک‌ها و حفرات

۵. مراحل اجرای سقف عرشه فولادی

۵.۱ آماده‌سازی سازه فولادی

قبل از اجرای سقف، باید اسکلت فولادی ساختمان (ستون‌ها، تیرها) طبق نقشه‌ها نصب شود و از صحت و استحکام آن اطمینان حاصل گردد.

۵.۲ حمل و انبارش ورق‌ها

ورق‌ها باید در محل اجرای پروژه به صورت منظم، روی سطح صاف و با پوشش محافظ نگهداری شوند تا از خمیدگی، زنگ زدگی یا آسیب مکانیکی جلوگیری شود.

۵.۳ نصب ورق‌های عرشه فولادی

• ورق‌ها بر اساس نقشه‌های اجرایی به صورت ردیفی روی تیرها قرار داده می‌شوند.
• رعایت همپوشانی طولی ورق‌ها معمولاً حداقل ۵ سانتی‌متر است.
• ورق‌ها باید به طور کامل به تیرها پیچ یا جوش داده شوند تا در زمان بتن‌ریزی جابجا نشوند.
• استفاده از گیره‌ها یا پیچ‌های مهاری برای افزایش پایداری توصیه می‌شود.

۵.۴ آماده‌سازی سطح ورق‌ها

سطح ورق‌ها باید تمیز، عاری از گرد و خاک، روغن و زنگ زدگی باشد. در صورت وجود هر گونه آلودگی، باید عملیات تمیزکاری (مانند سندبلاست یا برس سیمی) انجام شود.

۵.۵ نصب میلگرد تقویتی (در صورت نیاز)

در برخی طراحی‌ها، میلگردهای حرارتی یا تقویتی روی ورق‌ها نصب می‌شود.

۵.۶ بتن‌ریزی

• بتن با عیار و طرح اختلاط مشخص روی ورق‌ها ریخته می‌شود.
• بتن باید به طور یکنواخت پخش و با ویبره مناسب تراکم داده شود تا از ایجاد حفره‌های هوا جلوگیری شود.
• ضخامت بتن باید حداقل طبق نقشه رعایت شود (معمولاً ۵ الی ۸ سانتی‌متر).

۵.۷ مراقبت و عمل‌آوری بتن

پس از بتن‌ریزی، بتن باید به مدت حداقل ۷ روز مرطوب نگه داشته شود و از خشک شدن سریع جلوگیری شود. عمل‌آوری مناسب باعث افزایش مقاومت و دوام بتن می‌شود.

۶. ضوابط آیین‌نامه‌ای و استانداردها

۶.۱ مقررات ملی ساختمان – مبحث دهم (طرح و اجرای ساختمان‌های فولادی)

• سقف‌های عرشه فولادی باید مطابق مبحث دهم و استانداردهای مرتبط طراحی و اجرا شوند.
• ورق‌های عرشه باید از فولاد گالوانیزه با ضخامت مناسب و مطابق استاندارد ملی ایران (مانند ISIRI 3139) باشند.
• حداقل ضخامت بتن روی ورق باید طبق نقشه‌ها و استانداردها رعایت شود.
• اتصال ورق به تیر باید به صورت مقاوم و دائمی اجرا شود.

۶.۲ استانداردهای بین‌المللی

• استاندارد ASTM A653 مربوط به ورق‌های گالوانیزه
• ACI 318 (آیین‌نامه بتن آمریکا)
• BS EN 1994-1-1 (Eurocode 4) برای سازه‌های کامپوزیت فولادی-بتنی

۷. نکات فنی و اجرایی کلیدی

• کنترل کیفیت ورق‌ها: ورق‌ها باید عاری از عیب‌های ساخت و زنگ‌زدگی باشند.
• دقت در نصب ورق: ورق‌ها باید کاملاً روی تیرها قرار گیرند و پیچ یا جوش شوند.
• رعایت زمان‌بندی بتن‌ریزی: بتن باید در زمان مناسب روی ورق‌ها ریخته شود تا از تشکیل درز سرد جلوگیری شود.
• استفاده از افزودنی‌های مناسب: برای بهبود روانی و دوام بتن، افزودنی‌های روان‌کننده و ضد ترک استفاده شود.
• کنترل ضخامت بتن: ضخامت بتن روی ورق باید یکنواخت و مطابق نقشه باشد.
• ویبره کامل بتن: برای حذف حفرات هوا و افزایش چسبندگی بتن به ورق.
• عمل‌آوری دقیق: مرطوب نگه داشتن سطح بتن به مدت کافی.

۸. کاربردها و نمونه‌های موفق اجرای سقف عرشه فولادی

• ساختمان‌های اداری و تجاری که نیاز به سرعت اجرای بالا و بار مرده کمتر دارند.
• پروژه‌های صنعتی و انبارها با دهانه‌های متوسط و بارگذاری بالا.
• سازه‌های مقاوم در برابر زلزله به دلیل سبکی و عملکرد کامپوزیت.
• پروژه‌های نوسازی و بازسازی به علت کاهش وزن سقف و سهولت اجرا.

۹. مقایسه سقف عرشه فولادی با سقف‌های سنتی

۱۰. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری اجرای سقف عرشه فولادی

سقف عرشه فولادی به عنوان یک سیستم ساختاری نوین، ترکیبی از مزایای فولاد و بتن را در خود دارد که منجر به کاهش وزن، افزایش سرعت ساخت و بهبود عملکرد سازه‌ای می‌شود. اجرای دقیق مراحل نصب ورق‌ها، بتن‌ریزی و رعایت استانداردهای آیین‌نامه‌ای از نکات حیاتی برای بهره‌برداری بهینه از این سیستم است.

این فناوری به ویژه در پروژه‌های بزرگ و صنعتی و همچنین در مناطق زلزله‌خیز، گزینه‌ای مناسب و اقتصادی محسوب می‌شود. استفاده از سقف عرشه فولادی به مهندسان عمران و مجریان پروژه امکان می‌دهد با سرعت و کیفیت بالا، سازه‌های پایدار و سبک بسازند.

سوالات متداول (FAQ) نحوه اجرای سقف عرشه فولادی

سقف عرشه فولادی چیست؟
سیستمی است که از ورق‌های فولادی فرم‌دار به عنوان قالب دائمی استفاده می‌کند و روی آن بتن ریخته می‌شود تا سقفی کامپوزیت و مقاوم ساخته شود.

آیا سقف عرشه فولادی برای همه پروژه‌ها مناسب است؟
این سیستم برای دهانه‌های متوسط، پروژه‌های صنعتی، تجاری و ساختمانی که نیاز به سرعت و سبک‌سازی دارند، مناسب است.

حداقل ضخامت بتن روی ورق چقدر است؟
معمولاً بین ۵ تا ۸ سانتی‌متر، بسته به نقشه و نوع بارگذاری متفاوت است.

چگونه از زنگ‌زدگی ورق‌ها جلوگیری کنیم؟
استفاده از ورق‌های گالوانیزه با پوشش مناسب و نگهداری صحیح در محل اجرا ضروری است.

آیا سقف عرشه فولادی در برابر زلزله مقاوم است؟
بله، به دلیل سبکی و اتصال کامپوزیت، این سیستم عملکرد مناسبی در برابر نیروهای جانبی دارد.

 پیشنهاد ما

و برای دریافت سریع منابع جدید، در کانال مهندسین عمران عضو شوید.

پیشنهاد ما :

مطالعه بیشتر