
صورت وضعیت چیست؟
صورت وضعیت یک سند رسمی و مالی است که توسط پیمانکار تهیه شده و شامل تمامی فعالیتها، مقادیر کار انجامشده، قیمت واحد و مبلغ کل هر آیتم در یک پروژه میباشد. این سند به کارفرما ارائه میشود تا پرداختهای مرتبط با پروژه بر اساس آن انجام شود. صورت وضعیت، به نوعی گزارش عملکرد پیمانکار در اجرای قرارداد است و نشاندهنده میزان پیشرفت پروژه و هزینههای انجامشده در بازه زمانی مشخص میباشد.
صورت وضعیت بهطور کلی در پروژههای عمرانی و ساختمانی استفاده میشود و مستندات کلیدی برای مدیریت مالی پروژه محسوب میشود. در صورت وضعیت، همه اقلام مرتبط با قرارداد، از جمله حجم کارهای انجامشده، هزینهها و ضرایب، به تفصیل ذکر میشوند.
آموزش صورت وضعیت نویسی مطابق با فهرستبهای ۱۴۰۳
برای تنظیم دقیق و حرفهای صورت وضعیت، باید مراحل زیر را به دقت دنبال کنید. هر مرحله شامل جزئیات کاربردی و نکات مهم است که در ادامه توضیح داده میشود.
۱. تهیه و تنظیم اطلاعات اولیه
اولین گام برای نوشتن صورت وضعیت، جمعآوری اطلاعات اولیه و تنظیم دقیق آنها است. این اطلاعات شامل موارد زیر میباشد:
- مشخصات پروژه: اطلاعاتی نظیر نام پروژه، شماره قرارداد، تاریخ شروع و پایان پروژه، مکان اجرای پروژه و نوع قرارداد باید بهصورت کامل و دقیق مشخص شود.
- مشخصات طرفین قرارداد: اطلاعات پیمانکار، کارفرما و مشاور باید به تفصیل آورده شود. این اطلاعات شامل نام کامل، آدرس، شماره تماس و سایر مشخصات هویتی طرفین میباشد.
- تعاریف آیتمها: آیتمها باید براساس فهرستبهای ۱۴۰۳ شناسایی و تعریف شوند. هر آیتم دارای کد، شرح، واحد و قیمت واحد است که در فهرستبها آمده است.
- مستندات قبلی: برای تکمیل صورت وضعیت جاری، بررسی صورت وضعیتهای قبلی ضروری است. این کار کمک میکند تا از تکرار آیتمها و اشتباهات احتمالی جلوگیری شود.
۲. استخراج مقادیر کار
این مرحله شامل محاسبه دقیق مقادیر کارهای انجامشده است. در این مرحله باید اقدامات زیر انجام شود:
- مترهکردن آیتمها: مترهکردن به معنای محاسبه مقدار دقیق کارهای انجامشده در پروژه است. این کار باید بر اساس نقشههای اجرایی، دستورکارها و صورت جلسات انجام شود.
- استفاده از ابزارهای مترهبرداری: استفاده از نرمافزارهایی مانند تکسا، تدکار یا اکسل برای محاسبه مقادیر کار بسیار مفید است. این ابزارها دقت محاسبات را افزایش داده و از خطاهای انسانی جلوگیری میکنند.
- تفکیک آیتمها: مقادیر کارها باید براساس آیتمهای فهرستبها به تفکیک مشخص شوند. این تفکیک کمک میکند تا مقادیر بهصورت منظم و شفاف ثبت شوند.
۳. درج مقادیر در جداول صورت وضعیت
مقادیر محاسبهشده باید در جداول مربوطه وارد شوند. جداول صورت وضعیت شامل اطلاعات زیر هستند:
- آیتمها: هر فعالیت اجرایی براساس کد آیتم در فهرستبها مشخص میشود. این کدها نمایانگر نوع کار و دستهبندی آن هستند.
- مقادیر کار: مقدار کار انجامشده برای هر آیتم، برحسب واحد تعیینشده در فهرستبها (مانند مترمربع، مترمکعب یا کیلوگرم) درج میشود.
- قیمت واحد: قیمت واحد هر آیتم براساس فهرستبها وارد میشود.
- مبلغ کل: مبلغ کل هر آیتم از ضرب مقدار در قیمت واحد محاسبه میشود:مبلغکل=مقدار×قیمتواحدمبلغ کل = مقدار \times قیمت واحد
۴. اعمال ضرایب
در این مرحله، ضرایب مربوطه براساس قرارداد و شرایط پروژه اعمال میشوند. ضرایب شامل موارد زیر هستند:
- ضریب منطقهای: این ضریب براساس موقعیت جغرافیایی پروژه تعیین میشود و برای جبران تفاوتهای هزینهای مناطق مختلف کشور اعمال میشود.
- ضریب بالاسری: این ضریب برای پوشش هزینههای غیرمستقیم پیمانکار مانند مدیریت، بیمه و مالیات اعمال میشود.
- ضریب تجهیز و برچیدن کارگاه: برای جبران هزینههای تجهیز و برچیدن کارگاه از این ضریب استفاده میشود.
۵. جمعبندی و تهیه گزارش نهایی
در این مرحله، صورت وضعیت تکمیل شده و برای ارائه به کارفرما آماده میشود:
- جمع کل: مجموع مبالغ آیتمها به همراه ضرایب محاسبه و جمعبندی میشود.
- تنظیم گزارش: تمامی اطلاعات در قالب یک گزارش رسمی و استاندارد تنظیم میشود.
- ارائه به کارفرما: گزارش نهایی باید با مهر و امضای پیمانکار ارائه شود و در صورت نیاز به تایید مشاور برسد.
صورت وضعیتنویسی یکی از بخشهای حساس و مهم در پروژههای عمرانی است. در زیر نکات کلیدی مرتبط با تهیه و بررسی صورت وضعیتها ارائه میشود:
۱. آشنایی با شرایط عمومی پیمان
شرایط عمومی پیمان مجموعهای از قواعد و مقررات است که در پروژههای عمرانی و پیمانکاری برای تنظیم روابط میان کارفرما و پیمانکار تدوین میشود. این شرایط، همچنین بهعنوان چارچوبی برای اجرای پروژه، کنترل هزینهها، زمانبندی و مدیریت کیفیت در نظر گرفته میشود. شرایط عمومی پیمان شامل موارد زیر است:
۱. تعریف قرارداد و طرفین
- در این بخش، طرفین قرارداد یعنی کارفرما و پیمانکار معرفی میشوند و نقشها و مسئولیتهای هر یک مشخص میگردد.
۲. موضوع پیمان
- بهطور واضح، موضوع یا هدف پروژه بیان میشود. شامل شرح فعالیتها، کارهایی که پیمانکار باید انجام دهد، و هرگونه مواد و مصالح مورد نیاز.
۳. مبلغ پیمان و شرایط پرداخت
- مبلغ کلی قرارداد و نحوه پرداخت آن بهطور تفصیلی شرح داده میشود. این شامل پیشپرداختها، اقساط پرداخت و شرایط پرداختهای اضافی است.
۴. زمانبندی پروژه
- زمان شروع و پایان پروژه، زمانبندیهای بینالمللی یا برنامهریزی برای انجام فعالیتها در بخشهای مختلف پروژه.
۵. مقاومت در برابر تغییرات
- شرایط مربوط به تغییرات در روند پروژه یا اصلاحات طراحی که ممکن است توسط کارفرما درخواست شود.
۶. مسئولیتها و تعهدات پیمانکار
- پیمانکار مسئول است که پروژه را طبق استانداردهای فنی، کیفیتی و ایمنی تکمیل کند. این بخش شامل تعهدات پیمانکار به ارائه منابع، کارکنان و تجهیزات لازم است.
۷. تحویل موقت و قطعی
- شرایط مربوط به تحویل موقت و نهایی پروژه به کارفرما. پس از تکمیل پروژه، پیمانکار موظف است پروژه را بهطور موقت به کارفرما تحویل دهد و پس از رفع ایرادات، تحویل قطعی صورت میگیرد.
۸. حل و فصل اختلافات
- در صورت بروز هرگونه اختلاف میان کارفرما و پیمانکار، شرایط حل و فصل اختلافات از طریق مذاکره، داوری یا مراجعه به مراجع قانونی مشخص میشود.
۹. مجازاتهای مالی
- در صورتی که پیمانکار نتواند پروژه را در زمان مشخص شده به پایان برساند یا در صورتی که نواقصی در کیفیت کار مشاهده شود، مجازاتهایی بهعنوان جریمه برای پیمانکار تعیین میشود.
شرایط عمومی پیمان بهطور کلی برای مدیریت بهتر پروژهها، جلوگیری از مشکلات حقوقی و تسهیل روند اجرای پروژه طراحی شدهاند. این شرایط میتوانند بسته به نوع پروژه و درخواست کارفرما تنظیم شوند.
۲. دقت در تنظیم احجام کار
- مطابقت با نقشهها: مقادیر کارکرد باید دقیقاً مطابق نقشههای اجرایی و دستورکارهای ابلاغی باشد.
- صورتجلسات کارگاهی: حتماً مقادیر صورتجلسهشده در کارگاه را مبنا قرار دهید.
- کنترل دوباره: از محاسبات و تطابق آن با بخشنامهها و فهرستبها اطمینان حاصل کنید.
۳. بخشنامهها و فهرستبها
- استفاده از فهرستبهای بهروز: همیشه فهرستبهای مرتبط با سال جاری و بخشنامههای جدید را مدنظر داشته باشید.
- تعدیل قیمتها: در صورت وجود بندهای تعدیل در پیمان، نحوه محاسبه و اعمال آن را رعایت کنید.
۴. نحوه مستندسازی
- ارائه مستندات: شامل نقشههای اجرایی، صورتجلسات، دستورکارها و عکسهای کارگاهی.
- ضمائم شفاف: تمامی مستندات مربوط به احجام، نرخها و هزینهها را به صورت واضح و مرتب در ضمیمه صورت وضعیت ارائه دهید.
۵. کنترل و بازبینی
- بررسی توسط دفتر فنی: پیش از ارسال، صورت وضعیت را یک بار دیگر از لحاظ فنی و حسابداری بررسی کنید.
- زمانبندی ارائه: صورت وضعیتها باید در موعد مقرر به کارفرما تحویل داده شوند.
۶. پیگیری و اصلاحات
- مدیریت اختلافات: در صورت وجود اختلاف با دستگاه نظارت یا کارفرما، موارد را مستندسازی کرده و مستندات لازم برای دفاع از ادعای خود ارائه دهید.
- بازنگری سریع: در صورت دریافت اصلاحیه، بلافاصله اقدام به رفع ایرادات کنید.
۷. نکات اجرایی
- آیتمهای موقت و دائمی: کارهای انجامشده را به دو بخش موقت و دائمی تفکیک کنید.
- هزینههای اضافی: مانند هزینه تجهیز کارگاه، حملونقل و سایر هزینههای جانبی را بهدرستی محاسبه کنید.
پرسشهای متداول :
- چگونه مطمئن شویم صورت وضعیت مطابق با فهرستبهای ۱۴۰۳ است؟
با استفاده از نسخه بهروز فهرستبها و بررسی تطابق آیتمها، ضرایب و مقادیر. - آیا استفاده از نرمافزار برای تهیه صورت وضعیت ضروری است؟
نه الزامی نیست، اما برای افزایش دقت و سرعت توصیه میشود. - ضرایب منطقهای چگونه تعیین میشوند؟
براساس موقعیت جغرافیایی پروژه و مطابق فهرستبها. - اگر کارفرما صورت وضعیت را تایید نکند، چه باید کرد؟
موارد اختلافی را مکتوب کرده و با ارائه مستندات و مشورت با مشاور، پیگیری کنید. - چه مدارکی برای تهیه صورت وضعیت لازم است؟
قرارداد پروژه، نقشهها، دستورکارها، صورت جلسات و فهرستبهای بهروز. - چگونه از اختلافات مالی جلوگیری کنیم؟
با تنظیم دقیق صورت وضعیت، مستندسازی کامل و رعایت مفاد قرارداد.
فایل های مورد نیاز :
۱. فهرست بهای ۱۴۰۳ برای دانلود کلیک کنید .
۲. شرایط عمومی پیمان
۳. نمونه فایل صورت وضعیت نویسی
پیشنهاد ویژه برای مهندسان عمران
📥 برای دانلود نمونه صورت وضعیت، فایلهای آموزشی و فهرستبهای ۱۴۰۳، به کانال مهندسین عمران مراجعه کنید!
پیشنهاد مطالعه :