میلگردهای حرارتی سقف؛ نقش و اهمیت در سازه‌های بتنی

مقدمه

میلگردهای حرارتی سقف یکی از اجزای مهم در اجرای سقف‌های بتنی هستند که با هدف کاهش تنش‌های حرارتی و جلوگیری از ترک‌های ناشی از تغییرات دما به کار می‌روند. در این مقاله به بررسی کامل میلگردهای حرارتی، ضوابط آیین‌نامه‌ای و نکات اجرایی پرداخته‌ایم.

میلگردهای حرارتی چیست؟

میلگردهای حرارتی به میلگردهایی گفته می‌شود که در دال‌های بتنی و سقف‌های تیرچه‌بلوک به صورت افقی و متعامد به کار می‌روند. این میلگردها وظیفه دارند تنش‌های ناشی از انقباض و انبساط بتن را کنترل کرده و ترک‌خوردگی در سازه را کاهش دهند.

ضوابط آیین‌نامه‌ای

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان و آیین‌نامه بتن ایران (آبا):

1. جنس و مشخصات میلگردها:
   • میلگردهای حرارتی باید از نوع AII یا AIII باشند.
   • قطر این میلگردها معمولاً بین ۶ تا ۱۲ میلی‌متر است.
2. فواصل میلگردهای حرارتی:
   • فاصله میلگردها در دو جهت افقی باید بین ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر باشد.
   • این فاصله باید به گونه‌ای تنظیم شود که ترک‌های بتن به حداقل برسد.
3. محل قرارگیری:
   • میلگردهای حرارتی باید در بالای دال بتنی، در محدوده کاور میلگردهای اصلی، نصب شوند.
4. الزامات طراحی:
   • طراحان باید مقدار و فاصله میلگردهای حرارتی را به گونه‌ای تعیین کنند که تنش‌های حرارتی به صورت یکنواخت در سقف توزیع شود.

نکات اجرایی مهم

1. کنترل کیفیت میلگرد: قبل از اجرا، میلگردها از نظر زنگ‌زدگی، خمیدگی و مطابقت با استانداردهای آیین‌نامه‌ای بررسی شوند.
2. نحوه نصب میلگردها: میلگردهای حرارتی باید به صورت متعامد (شبکه‌ای) و با رعایت فاصله مشخص نصب شوند.
3. اتصال مناسب: از سیم آرماتوربندی برای اتصال میلگردهای حرارتی به میلگردهای اصلی استفاده شود.
4. کنترل کاور بتن: حداقل کاور بتن برای میلگردهای حرارتی طبق آیین‌نامه باید رعایت شود تا از خوردگی جلوگیری شود.

مزایای استفاده از میلگردهای حرارتی

• کاهش ترک‌خوردگی ناشی از تغییرات دمایی.
• افزایش دوام و طول عمر سازه.
• توزیع یکنواخت تنش‌های حرارتی.
• بهبود عملکرد کلی دال بتنی در برابر بارهای وارده.

تاثیر تغییرات دمایی بر بتن

بتن به دلیل ماهیت ترکیبی خود، در برابر تغییرات دما حساس است. انقباض و انبساط ناشی از تغییرات دما می‌تواند به ترک‌خوردگی سطحی یا عمقی منجر شود. این ترک‌ها در طولانی‌مدت، مقاومت و دوام سازه را کاهش می‌دهند. میلگردهای حرارتی به عنوان یک راهکار موثر برای مقابله با این مشکلات عمل می‌کنند.

چالش‌های اجرایی ناشی از تغییرات دمایی:

• ترک‌های مویی که ممکن است به مرور زمان گسترش یابند.
• کاهش زیبایی ظاهری سازه به دلیل ترک‌های سطحی.
• افزایش احتمال نفوذ آب و ایجاد خوردگی در میلگردهای اصلی.

میلگردهای حرارتی در سقف‌های تیرچه‌بلوک

سقف‌های تیرچه‌بلوک یکی از رایج‌ترین سیستم‌های سقفی در ایران هستند. در این نوع سقف‌ها، استفاده از میلگردهای حرارتی به دلایل زیر ضروری است:

1. کنترل ترک‌های دمایی: به دلیل طول زیاد دهانه‌ها و تغییرات دمای محیط، ترک‌های دمایی در این نوع سقف‌ها شایع هستند.
2. تقویت عملکرد بتن در برابر بارهای وارده: میلگردهای حرارتی نقش توزیع یکنواخت بارها را در سقف ایفا می‌کنند.
3. کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری: با کاهش ترک‌خوردگی، نیاز به تعمیرات دوره‌ای سقف کاهش می‌یابد.

تفاوت میلگردهای حرارتی با میلگردهای تقویتی

میلگردهای حرارتی و تقویتی دو نوع مختلف از میلگردهای مورد استفاده در سازه‌های بتنی هستند که تفاوت‌های زیر را دارند:

1. کاربرد:
   • میلگردهای حرارتی برای کنترل ترک‌های دمایی طراحی شده‌اند.
   • میلگردهای تقویتی برای افزایش مقاومت سازه در برابر بارهای وارده به کار می‌روند.
2. محل قرارگیری:
   • میلگردهای حرارتی در بالای دال بتنی نصب می‌شوند.
   • میلگردهای تقویتی معمولاً در نواحی کششی یا فشاری قرار می‌گیرند.
3. مشخصات فنی:
   • میلگردهای حرارتی معمولاً قطر کمتری دارند.
   • میلگردهای تقویتی بسته به نیاز طراحی، دارای قطر و آرایش مختلفی هستند.

سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا استفاده از میلگرد حرارتی در سقف تیرچه‌بلوک الزامی است؟

بله، طبق آیین‌نامه بتن ایران و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، استفاده از میلگرد حرارتی در این نوع سقف‌ها ضروری است.

۲. حداقل قطر میلگرد حرارتی چقدر است؟

حداقل قطر میلگرد حرارتی ۶ میلی‌متر است.

۳. آیا می‌توان از میلگردهای زنگ‌زده استفاده کرد؟

خیر، استفاده از میلگردهای زنگ‌زده یا آسیب‌دیده باعث کاهش کیفیت و دوام سازه می‌شود.

۴. فاصله مناسب بین میلگردهای حرارتی چقدر است؟

فاصله مناسب بین میلگردها باید بین ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر باشد.

جمع‌بندی

میلگردهای حرارتی سقف، نقش حیاتی در افزایش دوام و جلوگیری از ترک‌خوردگی در سازه‌های بتنی دارند. رعایت ضوابط آیین‌نامه‌ای و نکات اجرایی، تضمین‌کننده عملکرد بهینه این میلگردها در سازه است. این میلگردها به ویژه در سقف‌های تیرچه‌بلوک اهمیت ویژه‌ای دارند و با اجرای صحیح آن‌ها می‌توان از ترک‌های دمایی و آسیب‌های سازه‌ای جلوگیری کرد. برای مطالعه بیشتر به وب‌سایت “کانال مهندسین عمران” مراجعه کنید.

📌 از شما دعوت می‌کنیم که برای اطلاعات بیشتر و دسترسی به نکات اجرایی، به کانال مهندسین عمران ما بپیوندید.

مطالعه بیشتر